Verhuizen naar een nieuw land is spannend, maar kan ook een beetje overweldigend zijn, vooral als je rekening moet houden met jouw of de opleiding van je kind. Natuurlijk wil je de perfecte school kiezen, maar het onderwijssysteem in Oostenrijk heeft veel verschillende paden, talen en tradities. Deze gids helpt gezinnen zoals jou om te begrijpen hoe het onderwijssysteem in Oostenrijk werkt en wat je kunt verwachten van de cultuur. We zullen ook een blik werpen op universiteiten om je een duidelijk idee te geven van de mogelijkheden voor hoger onderwijs.

Begrijpen van het Oostenrijkse Schoolsysteem

Het navigeren door een nieuw onderwijssysteem kan overweldigend aanvoelen, vooral wanneer het in een andere taal functioneert. Of je nu permanent naar Oostenrijk verhuist of voor een paar jaar, begrijpen hoe het schoolsysteem is gestructureerd zal je helpen om geïnformeerde keuzes te maken voor de opleiding van je kind.

De Structuur van het Onderwijs in Oostenrijk

Het Oostenrijkse onderwijssysteem is verdeeld in verschillende fasen, met verplichte schooling die negen jaar duurt (van 6 tot 15 jaar). Veel studenten gaan verder in de academische of beroepsonderwijs. Hier is hoe het systeem is gestructureerd:

1. Kinderopvang (Voor-School): Leeftijd 3 tot 6
   Kinderopvang is optioneel maar wordt veelvuldig bezocht. Het laatste jaar voor de basisschool (vanaf 5 jaar) is verplicht. Het richt zich op spel, sociale vaardigheden en vroegtijdige geletterdheid.

2. Volksschule (Basisschool): Leeftijd 6 tot 10
   Basisonderwijs duurt vier jaar en behandelt basisvakken zoals Duits, wiskunde, lezen, schrijven, kunst en lichamelijke opvoeding. Klasses zijn meestal klein, en studenten blijven vaak meerdere jaren bij dezelfde leraar.

3. Sekundarstufe I (Lager Secundair Onderwijs): Leeftijd 10 tot 14
   Na de basisschool gaan studenten naar:

   • Mittelschule (Middelbare School) – een algemene onderwijspad voor de meeste studenten, of

   • Gymnasium (Academische Secundaire School, AHS Unterstufe) – een meer academische route die studenten voorbereidt op hoger onderwijs.

4. Plaatsing hangt af van academische prestaties en de keuze van de ouders, en er is ruimte om later te switchen.

5. Sekundarstufe II (Hoger Secundair Onderwijs): Leeftijd 14 tot 18
   Na het voltooien van het lager secundair onderwijs kiezen studenten tussen twee hoofdrichtingen:

   • AHS Oberstufe (Academische Secundaire School, Hoge Niveau) – een voortzetting van het Gymnasium dat leidt naar de Matura, het Oostenrijkse schooldiploma en de universitaire toelatingskwalificatie.

   • Beroepsscholen (Berufsbildende Schulen, BMS/BHS) – een gerespecteerde en populaire alternatieve combinatie van algemeen onderwijs met beroepsopleiding.

Wat komt er na de Verplichte School?

Eenmaal de negen jaar verplichte educatie voltooid zijn, kunnen studenten hun studies voortzetten of instappen in beroepsopleiding.

Optie 1: De Academische Route, Matura en Universitaire Voorbereiding

Studenten die een AHS (Academische Hogeschool) of een BHS (Hogere Beroepsschool) bijwonen, werken naar het Matura examen, de kwalificatie die vereist is voor toelating tot de universiteit. De Matura is vergelijkbaar met het International Baccalaureate of de Britse A-levels.

Optie 2: Beroepsopleiding en Leerwerkplekken

Oostenrijk staat bekend om zijn duale onderwijssysteem, dat klaslokalenonderwijs combineert met betaalde on-the-job training (Lehre).

• Berufsbildende Mittlere Schulen (BMS): Bieden 1–3-jarige programma's die direct naar de arbeidsmarkt leiden.

• Berufsbildende Höhere Schulen (BHS): Vijfjarige programma's die eindigen met een Matura, waardoor toegang tot de universiteit of een vaardigheidseis ontstaat.

Beroepsonderwijs is zeer gerespecteerd in Oostenrijk en biedt sterke carrièremogelijkheden in engineering, gastvrijheid, ontwerp, gezondheidszorg en meer.

Kunnen Studenten Tussen Paden Wisselen?

Ja. Het onderwijssysteem in Oostenrijk biedt flexibiliteit. Studenten kunnen van beroepsopleiding naar hoger onderwijs overstappen door het Berufsreifeprüfung (een professionele Matura examen) of via volwassenenonderwijsprogramma's. Deze aanpasbaarheid stelt studenten in staat om van richting te veranderen naarmate hun interesses evolueren.

Types Scholen: Publiek, Privé of Internationaal?

Bij het kiezen van een school zullen expat gezinnen doorgaans met drie hoofdcategorieën te maken krijgen:

Publieke Scholen (Staatliche Schulen)

Publiek onderwijs in Oostenrijk is gratis voor inwoners en biedt hoge onderwijskwaliteit. Het curriculum wordt in het Duits aangeboden, maar veel scholen bieden ondersteuning voor Duits als tweede taal (DaZ) voor nieuwkomers.

Private en Geloofs Scholen

Private scholen worden vaak bestuurd door katholieke of andere religieuze organisaties. Ze kunnen bescheiden lesgeld vragen en volgen een vergelijkbaar curriculum als publieke scholen, met kleinere klassen en meer individuele aandacht.

Internationale Scholen

Internationale scholen zijn populair onder expats en meertalige gezinnen. De meeste bieden curricula aan zoals het IB (International Baccalaureate), Britse GCSE/A-Level of Amerikaanse programma's. De instructie is voornamelijk in het Engels, met optionele Duitse taalcursussen om studenten te helpen lokaal te integreren.

Universiteiten in Oostenrijk

Het hogeronderwijs systeem in Oostenrijk is internationaal erkend voor zijn kwaliteit en toegankelijkheid. Veel programma's zijn collegevrij of goedkoop, vooral aan publieke universiteiten.

Enkele van de bekendste universiteiten zijn:

• Universiteit van Wenen – een van de oudste en meest prestigieuze universiteiten van Europa

• Technische Universiteit Wenen (TU Wien) – bekend om engineering en wetenschappen

• Universiteit van Graz – sterk in de geesteswetenschappen en rechten

• Universiteit van Innsbruck – populair onder internationale studenten

• WU (Wenen Universiteit voor Economie en Bedrijf) – Europa's grootste businessuniversiteit

Academisch kalender: September tot juni
Collegegeld: Publieke universiteiten brengen minimale kosten in rekening voor EU/EEA-studenten (rond €20–€750 per semester). Niet-EU-studenten betalen meestal rond de €1.500 per semester.
Taal: Veel bachelorprogramma's worden in het Duits gegeven, terwijl master- en PhD-programma's steeds vaker Engelstalige tracks aanbieden.

Culturele Schoolnormen in Oostenrijk

Het begrijpen van culturele verwachtingen zal jou en jouw gezin helpen om soepel in het Oostenrijkse schoolleven te integreren.

• Formaliteit en respect: Leraren worden formeel aangesproken (Herr / Frau + achternaam). Punctualiteit en beleefdheid zijn belangrijk.

• Geen uniformen: Oostenrijkse studenten dragen doorgaans casual kleding naar school.

• Schooltijden: Klassen lopen vaak van 8.00 tot 13.00 uur, waarbij oudere studenten in de middag lessen volgen.

• Huiswerk en onafhankelijkheid: Studenten worden verwacht aanzienlijke huiswerken te maken en hun studietijd verantwoord te beheren.

• Gemeenschapsbetrokkenheid: Ouders-leraren samenwerking wordt gewaardeerd. De meeste scholen hebben actieve oudercommissies.

• Buiten leren: Veel scholen hebben skireizen, wandeltochten en culturele excursies als onderdeel van het curriculum.

Waar te Beginnen met Jouw Zoektocht

Het vinden van de juiste school kan tijd kosten, maar deze stappen helpen het proces te stroomlijnen:

1. Definieer jouw prioriteiten: Bepaal wat het meest belangrijk is (curriculum, taal, locatie, klasgrootte, buitenschoolse activiteiten, collegegeld).

2. Onderzoek scholen: Gebruik officiële onderwijsportalen, expatgemeenschappen en stadswebsites (zoals wien.gv.at of austria.info).

3. Bezoek persoonlijk: Ontmoet leraren, maak een rondleiding door de faciliteiten en vraag naar taalsupport en integratie voor buitenlandse studenten.

4. Spreek met ouders: Expat- en lokale gezinnen kunnen waardevol advies geven en ondersteunende scholen aanbevelen.

5. Controleer taalsupport: Veel publieke scholen bieden speciale Duitse integratieklassen aan (Deutschförderklassen).

6. Begrijp toelatingstijdslijnen:

   • De inschrijving voor publieke scholen begint in het voorjaar voor het volgende schooljaar.

   • Internationale scholen hebben mogelijk continue aanmeldingen, afhankelijk van beschikbaarheid.

7. Plan logistiek: In stedelijke gebieden zoals Wenen of Graz, overweeg de nabijheid van openbaar vervoer en veilige woonroutes.

Regionale Hoogtepunten – Scholen voor Expat Gezinnen

Om je te helpen bij het starten van jouw zoektocht, hier zijn enkele uitstekende opties in de grote steden van Oostenrijk:

Wenen

• Wenen Internationale School (VIS): Biedt het volledige IB-curriculum aan, van de kinderopvang tot het diploma. Zeer divers, met meer dan 100 nationaliteiten.

• Donau Internationale School: Engelstalig onderwijs met kleine klassen en een focus op creativiteit en wereldburgerschap.

• Amadeus Internationale School Wenen: Combineert IB-academici met een specialisatie in muziek en kunst.

Salzburg

• St. Gilgen Internationale School: IB-curriculum met internaatsmogelijkheden en een nadruk op buitenonderwijs.

• Amerikaanse Internationale School Salzburg: Biedt een Amerikaans collegevoorbereidend programma in het Engels.

Graz

• Internationale School Karinthië (ISC): Biedt een tweetalig (Engels/Duits) IB-programma aan, bevorderend culturele integratie.

• Graz Internationale Tweetalige School (GIBS): Een staatsgefinancierde optie die het Oostenrijkse curriculum combineert met Engelse onderdompeling.

Laatste Gedachten en Volgende Stappen

Het vinden van de juiste school voor jouw kind in Oostenrijk is een lonende ervaring. Het sterke onderwijssysteem van het land, de meertalige omgeving en de focus op zowel academische als beroepsmatige uitmuntendheid maken het ideaal voor internationale gezinnen.

Of je nu kiest voor een publieke, tweetalige of internationale school, vroeg beginnen en scholen persoonlijk bezoeken zal je helpen om een zelfverzekerde beslissing te nemen. Met de gastvrije cultuur van Oostenrijk en het onderwijs van wereldklasse, zal jouw kind gedijen in hun nieuwe academische thuis.